Historia pszczelarstwa

Produkty pszczele były wykorzystywane już w prehistorii, dowodami na to są skamieniałości w Niemczech i Francji z wczesnego oligocenu. W Afryce, Europie i Azji, gdy zbierano gniazda od pszczół bezżądłowych odkryto malowidła, które przedstawiały odbieranie miodu z użyciem dymu. W starożytności pierwszą formą kontaktu człowieka z pszczołami było polowanie na gniazda, niszczenie oraz rabowanie ich. Niestety w niektórych rejonach Azji, Afryki czy Ameryki dalej stosuje się podobne techniki.
Wiedzę o pszczołach rozpowszechnili głównie Kreteńczycy. Znali oni doskonale właściwości odżywcze miodu, wiedzieli do czego można wykorzystać wosk pszczeli a także byli zaznajomieni z właściwościami leczniczymi propolisu. Już w starożytnych czasach pszczoły trzymali w ulach terakotowych o kształcie dzwonu lub walca. Grecy przyznali pszczołom boskie pochodzenie, dlatego informacji na temat pszczelarstwa z tamtych czasów dowiadujemy się głównie z mitologii. Pszczoły trzymane tam były w kłodach, ulach trzcinowych i wiklinowych, które zostały pokryte słomą. Ule te były przewożone żeglugą morską na różne pożytki takie jak wrzos czy spadź, transport odbywał się żeglugą przybrzeżną. Pasieki takie dostarczały od 3m5 do 5 kilogramów produktu. A Grecy dzięki dociekliwej analizie mogli obserwować zachowanie pszczół, analizować oraz wyciągać wnioski.

Rzymianie swoją wiedzę o pszczelarstwie posiłkowali się z wiedzy od Rzymian. Oni zaś wykorzystywali do przechowywania pszczół spróchniała drzewa, które cieli na metrowe odcinki i ustawiali je pionowo. Miód w tamtych czasach był produktem luksusowym, spożywanym tylko przez najwyższe klasy społeczne. Wosk zaś był wykorzystywany do powlekania tabliczek i do pisania w odlewnictwie, stosowany również w kosmetyce.

Nowe społeczeństwo europejskie uznało pasiecznictwo i dzięki temu okres ten znacznie się rozwinął. W części zachodniej ule wykonane z warkoczy słomianych stały się bardzo popularne. Ustawiano je na podstawach a od góry przykrywano czapeczkami ze słomy lub kory drzewnej. Bartnictwo na Rusi stanowiło potęgę gospodarczą. Jedna barć potrafiła dostarczyć 16,5 kilograma miodu. Bartnictwo posiadało swoje prawa, wierzenia, magiczne praktyki a także było dziedziczone z ojca na syna.
16 wiek naszej ery to okres szybkiej ekspansji pszczół na cały świat, przyczyniło się do tego rozwój żeglarstwa morskiego a wraz z nim wymiany handlowej. Przełom wieku 15 i 16 to czas ogromnego rozwoju pszczelarstwa zarówno wiedzy praktycznej jak i teoretycznej. W 1568 roku Niemiec Jacob opisuje, że pszczoły wychowuje królowa z jaj. 20 lat później Hiszpan Torres pisze pierwszą prace o matce pszczelej i składaniu jaj. Później świat dowiedział się, że trutnie to samce, kolejnym przełomowym momentem było narysowanie pszczoły spod mikroskopu. Następnie dowiedziano się o pełnej anatomii matki, trutnia i robotnicy, zauważono łuski wosku oraz dowiedziano się, że powstają one z organizmu pszczoły. Potem już zagłębiano się w tańce pszczele. W kolejnych latach zaczęto konstruować maszyny pszczelarskie a także zastosowano przesyłkę matek pszczelich przez pocztę. Wciąż trwają badania nad pszczołami oraz ich rodzinami. Naukowcy ciągle odkrywają wiele istotnych informacji na temat pszczół a także sprzęt pszczelarski jest ciągle unowocześniany tak by ułatwić pracę pszczelarzowi oraz jak najmniej inwazyjnie wybierać miód z ula.